Akupunktura
Akupunktura przynosi wiele korzyści. Jej działanie opisuje się jako udrażnianie meridianów, regulację przepływu energii i krwi, wzmacnianie organizmu oraz usuwanie szkodliwych czynników.
Pomaga także łagodzić ból i uspokajać umysł. Uważa się, że wzmacnia układ odpornościowy, poprawia funkcjonowanie narządów wewnętrznych i stymuluje krążenie krwi, co przyczynia się do profilaktyki i leczenia różnych schorzeń.
Akupunktura znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu wielu dolegliwości, obejmując m.in. schorzenia internistyczne i ginekologiczne.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) potwierdziła skuteczność akupunktury w leczeniu 64 chorób, w tym migreny, powikłań po udarze, alergicznego nieżytu nosa, zapalenia stawów, rwy kulszowej, nadciśnienia, bólu żołądka, bezsenności, depresji, bolesnych miesiączek, nieregularnego cyklu menstruacyjnego, zespołu klimakterycznego, niepłodności, a także
w terapii uzależnień od nikotyny i alkoholu.
Badania te dodatkowo potwierdzają znaczenie akupunktury jako tradycyjnej metody leczenia także w nowoczesnej medycynie.
Wybierz akupunkturę, wybierz zdrowie!
Niech terapia akupunkturą pomoże Ci przywrócić równowagę ciała i umysłu oraz cieszyć się lepszym życiem!
Odczucie Podczas Akupunktury 針感
Odczucie podczas akupunktury, zwane także „de qi” (uzyskaniem energii), to różnorodne odczucia pojawiające się u pacjenta po wkłuciu igły w punkty akupunkturowe w trakcie terapii akupunkturą. Należą do nich: uczucie bólu, drętwienia, rozpierania, ciężkości, ciepła, uczucie pełzania mrówek, promieniowania czy wrażenie porażenia prądem. Obejmują również odczucia wyczuwane przez osobę wykonującą zabieg, takie jak uczucie oporu, sztywności, tarcia czy zatrzymania.
Uczucia te uznaje się za odpowiedź energii „qi” i stanowią ważny wskaźnik skuteczności leczenia akupunkturą. Zazwyczaj tępy ból jest korzystny dla terapii, natomiast przeszywający ból może być szkodliwy. Ruchy mięśni w okolicy wkłucia również mogą być uznane za odczucie igły.
Siła odczucia zależy od aktualnego stanu organizmu pacjenta i powinna być oceniana na podstawie subiektywnych odczuć pacjenta, a także dostosowana według diagnostyki medycyny chińskiej.
1. Główne rodzaje odczuć podczas akupunktury (tzw. "deqi")
• Ból tępy (Aching –酸)
Uczucie tępego bólu lub rozpierania w miejscu wkłucia lub w jego pobliżu; to najczęstszy typ odczuć.
• Drętwienie / mrowienie (Numbness –麻)
Wrażenie drętwienia w miejscu wkłucia lub w jego pobliżu, podobne do uczucia po uderzeniu w nerw łokciowy.
• Rozpieranie (Distension –脹)
Uczucie obrzęku lub rozpierania w miejscu wkłucia, czasem towarzyszy uczucie rozciągania.
• Ból (Pain –痛)
Odczuwalny ból w miejscu wkłucia, zwykle tolerowany, zmniejszający się podczas terapii.
• Ciężkość (Heaviness –重)
Uczucie ciężkości lub ucisku w miejscu wkłucia lub wokół niego.
• Ciepło (Warmth/Heat –熱)
Wrażenie ciepła, jakby nasłonecznienia lub miejscowego ogrzania.
• Pełzanie mrówek (Ant-crawling sensation –蟻行感)
Uczucie, jakby małe owady pełzały w miejscu wkłucia lub wokół niego.
• Porażenie prądem (Electric shock-like sensation –觸電感)
Krótkotrwałe, intensywne uczucie podobne do rażenia prądem.
• Promieniowanie (Radiation –放射感)
Rozchodzenie się odczucia od punktu wkłucia do innych obszarów, np. z ramienia do palców.
• Rozprzestrzenianie (Diffusion –擴散)
Rozszerzające się odczucie z punktu na całą okolicę.
2. Znaczenie odczuć podczas akupunkury ("deqi")
• Uzyskanie energii („De Qi” - 得氣)
Odczucia igły uznawane są za objaw „uzyskania energii”, co jest kluczowym wskaźnikiem skuteczności akupunktury.
• Przewodzenie przez meridiany (經絡感傳）
Odczucia mogą się przemieszczać wzdłuż meridianów (kanałów energetycznych), co nazywa się „przewodzeniem meridianowym” i stanowi podstawę działania akupunktury.
• Dotarcie energii do miejsca choroby (氣至病所)
Kiedy odczucie igły dociera do miejsca chorobowego, uważa się to za ważny czynnik skuteczności leczenia.
• Reakcje autonomiczne（自主反應)
Odczucia igły mogą wywoływać różnorodne reakcje autonomiczne organizmu, takie jak zmiany sygnałów tlenu w mózgu czy fale mózgowe, które są związane z efektem terapeutycznym.
3. Uwagi dotyczące odczuć podczas akupunktury ("deqi")
-
Odczucia igły różnią się w zależności od osoby, punktu akupunkturowego, konstytucji pacjenta oraz rodzaju choroby.
-
Mocne odczucia nie zawsze są lepsze – zbyt silne mogą prowadzić do niepożądanych reakcji, np. omdlenia po wkłuciu.
-
Terapia akupunkturą powinna być przeprowadzana przez wykwalifikowanego specjalistę w certyfikowanej placówce medycznej, aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność leczenia.
Jak odnaleźć punkty akupunkturowe ？
如何找到穴位？
-
Aby stosować punkty akupunkturowe, najpierw trzeba je zlokalizować. Jak to zrobić?
-
Zgodnie z doświadczeniem dawnych lekarzy, w praktyce klinicznej najczęściej stosuje się trzy metody lokalizacji punktów: metodę „cun” palcowego (指寸法), metodę miar kostnych (骨度法) oraz metodę szybkiej lokalizacji według cech powierzchni ciała (体表特征速取法).
I. Metoda „cun” palcowego (指寸法)
-
Metoda „cun” palcowego polega na wykorzystaniu szerokości palców pacjenta jako jednostki miary przy wyznaczaniu lokalizacji punktów akupunkturowych (腧穴). Rozwój poszczególnych części ciała człowieka jest wzajemnie powiązany i zachodzi w proporcjach: osoby o dużym wzroście mają dłuższe kończyny i dłuższe palce; osoby niskie – krótsze ręce i krótsze palce; dzieci – krótkie kończyny oraz odpowiednio krótkie palce.
-
Użycie długości lub szerokości określonego członu palca jako „linijki” eliminuje różnice w długości ciała między osobami o różnym wzroście, które mogłyby wpływać na niejednolite wyznaczanie punktów. Ponieważ jednostka miary pochodzi z własnych palców pacjenta, określa się ją jako „cun równy ciału” (同身寸法).
Palce wykorzystywane w tej metodzie oraz ich odcinki mogą być różne.
Wyróżnia się następujące rodzaje:
-
„Cun” kciuka (拇指同身寸)
Za 1 cun przyjmuje się szerokość stawu międzypaliczkowego kciuka pacjenta.
-
„Cun” palca środkowego (中指同身寸)
Za 1 cun przyjmuje się odległość pomiędzy brzegami fałdów skórnych na promieniowej stronie środkowego paliczka palca środkowego.
-
„Cun” czterech palców – metoda „jednego fu” (横指同身寸 / 一夫法)
Pacjent zbliża do siebie cztery palce (II–V), orientując się na poprzeczny fałd paliczka środkowego palca środkowego. Szerokość czterech palców odpowiada 3 cun.
Przy praktycznym wyznaczaniu punktów lekarz powinien opierać się na metodzie miar kostnych (骨度折量定位法), a następnie odnosić wymiary do palców pacjenta, uzupełniając lokalizację o proste znaki orientacyjne wynikające z ruchomości struktur anatomicznych. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne ustalenie standardowej lokalizacji punktów meridianów (经穴).
II. Metoda miar kostnych (骨度法)
-
Metoda ta wykorzystuje punkty kostne i połączenia stawowe jako anatomiczne punkty orientacyjne. Poszczególnym obszarom ciała przypisuje się określoną długość lub szerokość, a następnie dzieli się je na równe odcinki w celu dokładnej lokalizacji punktów.
-
Metoda miar kostnych opiera się na podziale proporcjonalnym, dlatego jest odpowiednia dla wszystkich — niezależnie od płci, wieku, wzrostu czy budowy ciała.
Tabela miar kostnych
骨度折量寸表
Miejsce | Punkt początkowy → punkt końcowy | Liczba cun | Metoda pomiaru | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
Głowa i twarz | Środek przedniej linii włosów → środek tylnej linii włosów | 12 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów na głowie |
Między brwiami (印堂) → środek przedniej linii włosów | 3 | cun pionowy (直寸) | — | |
Pod wyrostkiem kolczystym VII kręgu szyjnego (大椎, C7) → środek tylnej linii włosów | 3 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości, gdy granice przedniej i tylnej linii włosów są niejasne | |
Między brwiami (印堂) → środek tylnej linii włosów → pod wyrostkiem kolczystym VII kręgu szyjnego (大椎) | 18 | cun pionowy (直寸) | — | |
Między kątami czoła (头维) | 9 | cun poziomy (横寸) | Służy do określania poziomych odległości punktów w przedniej części głowy | |
Między dwiema wyrostkami sutkowymi (procesus mastoideus) | 9 | cun poziomy (横寸) | Służy do określania poziomych odległości punktów w tylnej części głowy | |
Klatka piersiowa / brzuch / okolica żebrowa | Wcięcie szyjne mostka (胸骨上窝) → środek połączenia trzonu i wyrostka mieczykowatego mostka (胸剑联合中点) | 9 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów meridianu Ren (任脉) na klatce piersiowej |
Środek połączenia mostka → środek pępka (脐中) | 8 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów w górnej części brzucha | |
Środek pępka (脐中) → górny brzeg spojenia łonowego (耻骨联合上缘) | 5 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów w dolnej części brzucha | |
Odległość między obiema brodawkami sutkowymi (两乳头之间) | 8 | cun poziomy (横寸) | Służy do określania poziomych odległości punktów klatki piersiowej i brzucha | |
Szczyt dołu pachowego (腋窝顶点) → wolny koniec XI żebra (第11肋游离端) | 12 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów na żebrach i boku brzucha | |
Plecy i odcinek lędźwiowy | Przyśrodkowy brzeg łopatki (肩胛骨内缘) → linia pośrodkowa tylna (后正中线) | 3 | cun poziomy (横寸) | Służy do określania poziomych odległości punktów na plecach i w odcinku lędźwiowym |
Boczny brzeg akromionu (肩峰外缘) → linia pośrodkowa tylna | 8 | cun poziomy (横寸) | Służy do określania poziomych odległości punktów barku i górnych pleców | |
Kończyna górna | Górne krawędzie fałdów pachowych przednie/tylne (腋前后纹头) → poprzeczna bruzda łokcia (肘横纹, na wysokości łokciowego wyrostka łokciowego) | 9 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów w obrębie ramienia |
Poprzeczna bruzda łokcia (肘横纹, poziomo przez łokieć) → poprzeczna bruzda nadgarstka (腕掌/背侧横纹) | 12 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów na przedramieniu | |
Kończyna dolna | Górny brzeg spojenia łonowego (耻骨联合上缘) → górny brzeg kłykcia przyśrodkowego kości udowej (股骨内上髁上缘) | 18 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów meridianów yin trzech kończyny dolnej (足三阴经) po stronie przyśrodkowej uda |
Obszar poniżej kłykcia przyśrodkowego piszczeli (胫骨内侧髁下方) → szczyt kostki przyśrodkowej (内踝尖) | 13 | cun pionowy (直寸) | — | |
Krętarz większy kości udowej (股骨大转子) → poprzeczna bruzda podkolanowa (腘横纹) | 19 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów na zewnętrzno-tylnej części uda dla meridianów Yang kończyny dolnej (足三阳经)。 (註：odległość od bruzdy pośladkowej do fałdu podkolanowego odpowiada około 14 cun) | |
Fałd podkolanowy (腘横纹) → szczyt kostki bocznej (外踝尖) | 16 | cun pionowy (直寸) | Służy do określania pionowych odległości punktów na zewnętrzno-tylnej części podudzia dla meridianów Yang kończyny dolnej (足三阳经) |
III. Metoda szybkiej lokalizacji punktów na podstawie cech powierzchni ciała (体表特征速取法）
I. Stałe punkty orientacyjne (固定标志)
-
Stałe punkty orientacyjne odnoszą się do wykorzystania elementów takich jak: oczy, nos, usta, włosy, paznokcie, brodawki sutkowe, pępek, a także wypukłości i zagłębienia stawów oraz uwypuklenia mięśni jako odniesień do lokalizacji punktów akupunkturowych.
-
Metoda szybkiej lokalizacji punktów na podstawie cech powierzchni ciała polega na wykorzystaniu stałych oraz ruchomych punktów orientacyjnych.
-
Czubek nosa służy do lokalizacji punktu Sujiao (素膠).
-
Głowa brwi wyznacza punkt Cuanzhu (攢竹).
-
Środek między obiema brwiami wskazuje punkt Yintang (印堂).
-
Punkt Tianshu (天枢) lokalizuje się 2 cuny bocznie od pępka.
-
Miejsce przyczepu mięśnia naramiennego wyznacza punkt Binao (臂臑).
-
Przednio-dolna część głowy strzałki służy do wyznaczenia punktu Yanglingquan (阳陵泉).
-
Położenie pośrodku linii łączącej brodawki sutkowe wskazuje punkt Tanzhong (膻中).
-
Przy pochyleniu głowy uwidacznia się najbardziej wystający wyrostek kolczysty siódmego kręgu szyjnego; poniżej niego lokalizuje się punkt Dazhui (大椎).
II. Ruchome punkty orientacyjne (活动标志)
-
Ruchome punkty orientacyjne odnoszą się do wykorzystania struktur takich jak stawy, mięśnie i skóra oraz pojawiających się podczas ruchu szczelin, zagłębień i fałdów jako punktów odniesienia do lokalizacji punktów akupunkturowych.
1. Podczas lokalizacji punktu Jianyu (肩髃) należy odwieźć ramię do poziomu; w zagłębieniu pomiędzy wyrostkiem barkowym a guzowatością kości ramiennej pojawiają się dwa dołki — przedni, mniejszy dołek odpowiada temu punktowi.
2. Punkt Yangxi (阳溪) lokalizuje się przy uniesieniu kciuka — w zagłębieniu pomiędzy ścięgnami prostownika długiego i krótkiego kciuka.
3. Punkt Yanglao (养老) wyznacza się w pozycji siedzącej, przy zgiętym łokciu i dłoni skierowanej ku klatce piersiowej — w szczelinie kostnej po stronie promieniowej wyrostka rylcowatego kości łokciowej.
4. Punkt Tinggong (听宫) znajduje się pomiędzy skrawkiem ucha a stawem skroniowo-żuchwowym — w zagłębieniu widocznym przy lekko otwartych ustach.
5. Punkt Quchi (曲池) znajduje się w zgięciu łokcia — w zagłębieniu na zewnętrznym końcu fałdu łokciowego podczas zgięcia.
6. Po złączeniu kciuka i palca wskazującego, w miejscu największego uwypuklenia mięśnia pomiędzy nimi lokalizuje się punkt Hegu (合谷).
7. Przy swobodnym opuszczeniu obu rąk, końcówka środkowego palca wskazuje lokalizację punktu Fengshi (风市).
8. Przy naturalnym skrzyżowaniu dłoni na wysokości „tygrysiego pyska” (虎口, przestrzeń między kciukiem a palcem wskazującym), miejsce, do którego sięga koniec palca wskazującego, wyznacza punkt Lieque (列缺).
9. Przy półzgiętej pięści, miejsce wskazywane przez koniec środkowego palca wyznacza punkt Laogong (劳宫).
10. Przy opuszczonym barku i zgiętym łokciu punkt Zhangmen (章门) znajduje się na wysokości wierzchołka łokcia.
11. Środek linii łączącej oba czubki uszu wyznacza punkt Baihui (百会).
12. Podczas wykonywania techniki przezskórnego nakłucia punktu Yanglingquan (阳陵泉) do punktu Yinlingquan (阴陵泉) należy zgiąć kolano pod kątem prostym.
WHO uznaje akupunkturę
za skuteczną metodę leczenia chorób
Neurological Disorders / Choroby układu nerwowego
神經系統疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
頭痛／偏頭痛 | Headache / Migraine | Ból głowy / Migrena |
三叉神經痛 | Trigeminal neuralgia | Neuralgia nerwu trójdzielnego |
面神經麻痺（周圍性） | Peripheral facial paralysis | Porażenie nerwu twarzowego obwodowe |
中風後遺症 | Stroke sequelae | Następstwa udaru mózgu |
神經性膀胱功能障礙 | Neurogenic bladder dysfunction | Dysfunkcja neurogenna pęcherza moczowego |
自主神經功能失調 | Autonomic dysfunction | Dysautonomia |
失眠 | Insomnia | Bezsenność |
Ear, Nose and Throat Disorders / Choroby laryngologiczne
耳鼻喉科疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
鼻炎（含過敏性鼻炎） | Rhinitis (including allergic rhinitis) | Nieżyt nosa (w tym alergiczny) |
鼻竇炎 | Sinusitis | Zapalenie zatok |
咽喉痛 | Sore throat | Ból gardła |
扁桃體炎 | Tonsillitis | Zapalenie migdałków |
耳鳴 | Tinnitus | Szumy uszne |
突發性耳聾 | Sudden deafness | Nagła głuchota |
美尼爾氏症（眩暈症） | Meniere's disease | Choroba Meniere’a |
Respiratory Disorders / Choroby układu oddechowego
呼吸系統疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
急性支氣管炎 | Acute bronchitis | Ostre zapalenie oskrzeli |
支氣管哮喘 | Bronchial asthma | Astma oskrzelowa |
感冒 | Common cold | Przeziębienie |
Digestive Disorders / Choroby układu pokarmowego
消化系統疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
胃炎（急慢性） | Gastritis (acute and chronic) | Zapalenie żołądka (ostre i przewlekłe) |
消化性潰瘍 | Peptic ulcer | Wrzód trawienny |
胃酸過多 | Hyperacidity | Nadkwaśność |
食道痙攣 | Esophageal spasm | Skurcz przełyku |
急慢性膽囊炎 | Cholecystitis (acute and chronic) | Zapalenie pęcherzyka żółciowego (ostre i przewlekłe) |
膽石症（疼痛控制） | Cholelithiasis (pain control) | Kamica żółciowa (kontrola bólu) |
便祕 | Constipation | Zaparcie |
腹瀉 | Diarrhea | Biegunka |
腸炎 | Enteritis | Zapalenie jelit |
嘔吐 | Vomiting | Wymioty |
噁心（含化療引起） | Nausea (including chemotherapy-induced) | Nudności (w tym po chemioterapii) |
腸麻痺、腸蠕動減弱 | Intestinal paralysis / hypomotility | Paraliż jelit / spowolnienie perystaltyki |
Cardiovascular Disorders / Choroby układu sercowo-naczyniowego
心血管系統疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
高血壓（輕中度） | Hypertension (mild to moderate) | Nadciśnienie tętnicze (łagodne i umiarkowane) |
低血壓 | Hypotension | Niedociśnienie |
心絞痛 | Angina pectoris | Dławica piersiowa |
心律不整（部分） | Arrhythmia (partial evidence) | Arytmia (częściowe dowody) |
Musculoskeletal and Pain Disorders / Choroby mięśniowo-szkieletowe i bólowe
肌肉骨骼與疼痛疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
頸椎病 | Cervical spondylosis | Spondyloza szyjna |
肩周炎 | Frozen shoulder | Zespół bolesnego barku |
網球肘 | Tennis elbow | Łokieć tenisisty |
坐骨神經痛 | Sciatica | Rwa kulszowa |
腰痛 | Low back pain | Ból dolnego odcinka kręgosłupa |
關節炎 | Arthritis | Zapalenie stawów |
扭傷、拉傷 | Sprain / strain | Skręcenie / naciągnięcie |
痙攣性偏癱 | Spastic hemiplegia | Porażenie spastyczne połowicze |
纖維肌痛症 | Fibromyalgia | Fibromialgia |
Urogenital Disorders / Choroby układu moczowo-płciowego
泌尿生殖系統疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
原發性痛經 | Primary dysmenorrhea | Pierwotne bolesne miesiączkowanie |
功能性子宮出血 | Functional uterine bleeding | Funkcyjne krwawienie maciczne |
更年期症候群 | Menopausal syndrome | Zespół klimakterium |
陰道炎 | Vaginitis | Zapalenie pochwy |
男性性功能障礙（如陽痿） | Male sexual dysfunction (e.g., impotence) | Dysfunkcja seksualna u mężczyzn (np. impotencja) |
女性不孕（部分證據） | Female infertility (partial evidence) | Niepłodność kobiet (częściowe dowody) |
輔助治療產程延長或誘導分娩 | Adjunct for prolonged labor or induction | Wsparcie przy wydłużonym porodzie lub indukcji |
尿瀦留 | Urinary retention | Zatrzymanie moczu |
尿失禁 | Urinary incontinence | Nietrzymanie moczu |
夜尿症 | Nocturia | Nykturia |
前列腺炎（慢性） | Chronic prostatitis | Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego |
Other / Inne / 其他疾病
中文名稱 | English name | Polska nazwa |
|---|---|---|
戒菸輔助 | Smoking cessation | Pomoc w rzuceniu palenia |
戒酒、戒毒輔助 | Alcohol and drug withdrawal support | Wsparcie przy odstawieniu alkoholu i narkotyków |
化療或放療引起的噁心嘔吐 | Chemotherapy/radiotherapy-induced nausea and vomiting | Nudności i wymioty po chemio-/radioterapii |
術後疼痛 | Postoperative pain | Ból pooperacyjny |
牙痛 | Toothache | Ból zęba |
癌痛 | Cancer pain | Ból nowotworowy |
麻醉輔助或替代 | Anesthesia adjunct or alternative | Wsparcie lub alternatywa dla znieczulenia |